Geef je kind een voorsprong: zo kies je boeken die de sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen stimuleren
Auteur: Doortje van der Lee
Kinderen leren de sociale wereld begrijpen door er deel van uit te maken. Hoe vaker en betekenisvoller ze met anderen omgaan, hoe beter ze worden in sociaal contact. De ervaringen die ze opdoen, thuis, op school én in verhalen, helpen hen om gevoelens te herkennen, perspectieven te begrijpen en op een fijne manier met anderen om te gaan. Die basis wordt gelegd in de eerste jaren van hun leven. (Voor)lezen biedt kinderen bij uitstek de kans om te oefenen met sociale situaties, emoties en relaties, veilig vanaf de bank of op schoot. Zo groeit hun sociale begrip, stap voor stap. Geef je kind een voorsprong en kies bewust boeken die de sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen stimuleren.
De sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen is een tweeledig proces
De sociale ontwikkeling van kinderen is een tweeledig proces. Kinderen ontwikkelen zich enerzijds tot individuen met een eigen persoonlijkheid en daarnaast bereiden zij zich voor op het innemen van hun plaats in de samenleving. Bij het kiezen van boeken is het dus belangrijk om aan beide aspecten voldoende aandacht te geven. Hieronder drie belangrijke handvatten om je te helpen een geschikt boek te kiezen.
Leeftijd is een indicatie maar zegt niet altijd alles
Kinderen ontwikkelen zich over het algemeen op een vergelijkbare manier op een bepaalde leeftijd. Maar! Heel belangrijk: er zit heel veel nuance in hoe die ontwikkeling specifiek per kind verloopt. Een jaar in leeftijd kan heel veel verschil maken in de ontwikkelings -en belevingswereld van je kind. Ook de sociaaleconomische positie en culturele achtergrond spelen daarbij mee. Kinderboeken worden ingedeeld op zogenaamde NUR-codes, waarbij leeftijd een indicator is. Dat is een goede start, maar let bij het kiezen van een boek niet álleen op de leeftijdsindicatie. Observeer je kind en kijk waar hij of zij aan toe is in ontwikkeling. Twijfel je daarover, vraag dan advies in kinderboekwinkels of aan experts.
Wat leeft er bij je kind?
Wat speelt er in het leven van je kind, of van jullie gezin op dat moment? Zoals hierboven beschreven is een belangrijk deel van de sociale ontwikkeling van kinderen gericht op hun plaats in de maatschappij. Kies boekjes die passen bij wat er op dat moment in zijn of haar leven speelt. Dat kunnen kleine en grote dingen zijn. Lees over vriendschappen, verdriet of nieuwe vragen. Heeft je kind een hele rijke fantasiewereld? Geef het aandacht. Boeken sluiten het beste aan als ze resoneren met wat een kind op dat moment voelt, denkt of ontdekt.
Vergeet ook juist belangrijke life-events niet. Juist niet als het onderwerpen zijn die je zelf moeilijk vindt om te bespreken. Gaan jullie verhuizen, of misschien uit elkaar? Speelt er verlies in de nabije omgeving? Kies boeken uit op thema’s die aansluiten op dat moment.
Gevoeligheid en beleving
Ook de belevingswereld van jonge kinderen loopt heel erg uiteen afhankelijk van het kind. Een goed uitgekozen boek geeft je kind de mogelijkheid zich te identificeren. Sommige kinderen voelen intens, leven zich sterk in of raken snel overprikkeld. Kies boeken die emotioneel kloppen: die veiligheid bieden, ruimte geven en met zorg omgaan met grote thema’s zonder dat ze overweldigen.
Soms is dat als ouder lastig te beoordelen en dat is ok. Let vooral op hoe je kind reageert op een boekje bij het (voor)lezen, je merkt het snel genoeg als het téveel binnenkomt. Bewaar het dan voor een later moment waarop het kind er meer aan toe is.
Boeken die spiegelen én vensters openen
Naarmate kinderen ouder worden en ook taalvaardiger gaan ze steeds beter begrijpen dat ze door middel van taal iets kunnen bereiken bij hun toehoorder. Ze gaan impliciet begrijpen dat taal een vorm van sociaal handelen is waardoor ze iets kunnen realiseren. Waarbij ze niet alleen leren hoe te praten met verschillende gesprekspartners in verschillende situaties, maar ook hoe ze praten vanuit verschillende rollen. Namelijk als kind, als leerling, als maatje.
Een goed boek biedt herkenning én verruiming. Kinderen willen zichzelf kunnen herkennen in verhalen — maar ook de wereld en anderen leren begrijpen. Kies dus boeken die zowel spiegels zijn als vensters: dichtbij en verder weg. Daag je kind daarin uit verschillende perspectieven te leren kennen. Vanuit verschillende achtergronden, disciplines en bijvoorbeeld culturen. Het geeft ze een steeds breder beeld van de wereld en nuances aan gesprekken.
Stimuleren van de sociale ontwikkeling van kinderen
Naarmate kinderen ouder worden en ook taalvaardiger gaan ze steeds beter begrijpen dat ze door middel van taal iets kunnen bereiken bij hun toehoorder. Ze gaan impliciet begrijpen dat taal een vorm van sociaal handelen is waardoor ze iets kunnen realiseren. Waarbij ze niet alleen leren hoe te praten met verschillende gesprekspartners in verschillende situaties, maar ook hoe ze praten vanuit verschillende rollen. Namelijk als kind, als leerling, als maatje.
Een goed boek biedt herkenning én verruiming. Kinderen willen zichzelf kunnen herkennen in verhalen — maar ook de wereld en anderen leren begrijpen. Kies dus boeken die zowel spiegels zijn als vensters: dichtbij en verder weg. Daag je kind daarin uit verschillende perspectieven te leren kennen. Vanuit verschillende achtergronden, disciplines en bijvoorbeeld culturen. Het geeft ze een steeds breder beeld van de wereld en nuances aan gesprekken.
Kun je advies gebruiken?
Denk je na het lezen van dit artikel: help, leuke tips maar hóe pak ik dat aan?! Geen zorgen, het is geen wetenschap en veel gaat op gevoel. Als (groot)ouder ken je je kind. Vind je het toch prettig om te sparren of wil je specifiek advies? Life. Productions is er om ouders het vertrouwen te geven in elke fase de juiste boeken te kiezen. Wij ondersteuen met verhalen én geven handvatten voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Volg ons op instagram voor dagelijkse inspiratie en tips. Of neem contact met ons op.
Veel leesplezier!
Doortje van der Lee
Founder
Life. Productions